Geologia. Ziemia i procesy endogeniczne
Budowa wewnętrzna Ziemi
Skały i minerały
Tektonika płyt litosferycznych
Orogeneza i epejrogeneza
Trzęsienia Ziemi
Plutonizm
Wulkanizm
Skały magmowe i piroklastyczne
Metamorfizm
Skały metamorficzne
Rodzaje intruzji zgodnych
Do intruzji zgodnych zaliczamy:
- Sille (żyły pokładowe) to ciała o charakterze płytowym lub listwowym (zob. Intruzje magmowe-Rys. 1 ). Powstają w efekcie wniknięcia magmy między dwie ławice, w tzw. fugę międzyławicową. Grubość silli wynosi nawet kilkadziesiąt metrów, zwykle jednak znacznie mniej. Powstanie sillu wiąże się z podniesieniem nadkładu skalnego, bez wyraźnych zmian deformacyjnych na powierzchni ( Rys. 1 ).
Rysunek 1: Sille (żyły pokładowe). A: fot. Bjoertvedt, Grimstad [Tonalite-trondhjemite and gneiss].jpg, licencja CC BY-SA 3.0, źródło: Wikimedia Commons
; B: żyła pokładowa andezytu w wapieniach cieszyńskich (Żywiec). Fot. – archiwum aut.
; B: żyła pokładowa andezytu w wapieniach cieszyńskich (Żywiec). Fot. – archiwum aut.
- Lakkolity są to ciała magmowe przypominające kształtem bochen lub grzyb wciśnięty między warstwy, przy czym powierzchnia spągowa jest płaska, a stropowa wygięta ku górze (zob. Intruzje magmowe-Rys. 1 ). Powstają w efekcie wypchnięcia przez magmę do góry mniej wytrzymałych na ciśnienie warstw. Lakkolity występują płytko pod powierzchnią Ziemi (do 3 km) i zbudowane są głównie ze skał kwaśnych głębinowych i wulkanicznych (granity, porfiry).
- Lopolity są ciałami magmowymi o kształcie odwróconego lakkolitu, tzn. zbliżony do płaskiego strop i wygięty ku dołowi spąg (zob. Intruzje magmowe-Rys. 1 ). Sądzi się, że lopolity powstają wskutek zapadnięcia się warstw nad opuszczonym zbiornikiem magmowym. Lopolity są często bardzo duże (tysiące \( km^2 \)) i grube. Budują je skały magmowe: w spągu zasadowe, w stropie kwaśne.
- Fakolity to niewielkie ciała o soczewkowatym kształcie, umiejscowione w przegubach fałdów, najczęściej antyklin. Powstają w efekcie fałdowych ruchów tektonicznych, w trakcie których magma wypełnia rozluźnione fugi międzywarstwowe.