Zastygająca w głębi Ziemi magma tworzy różnego kształtu i wielkości ciała skał magmowych wśród innych skał.
W zależności od kształtu intruzji i ich stosunku do skał otaczających wyróżniamy ( Rys. 1 ), [7], [1], [4], [6]:
- intruzje zgodne to takie, których ściany są zgodne z powierzchniami strukturalnymi skał otaczających: uławiceniem, warstwowaniem, płaszczyznami tektonicznymi i płaszczyznami niezgodności,
- intruzje niezgodne, gdy ich ściany przecinają powierzchnie strukturalne.
Intruzje zgodne oraz niezgodne są powszechnymi komponentami skorupy ziemskiej. Ich rozmiary są bardzo zróżnicowane. W stosunku do niewielkich wydłużonych form używana jest ogólna nazwa żyły, a rozległe ciała magmowe określane są zbiorczo plutonami. Intruzje niezgodne mogą tworzyć drobne, zupełnie podrzędne formy, ale i bardzo duże ciała skalne, których średnica liczona jest w dziesiątkach kilometrów.
Oba typy intruzji spotykane są na różnych głębokościach. Generalnie rozkład intruzji nie jest równomierny i w ich rozmieszczeniu obserwowana jest pewna zależność. Intruzje niezgodne dominują w głębszych partiach skorupy ziemskiej, natomiast intruzje zgodne są częstsze na głębokościach do 5 km. Jako ścieżki migracji stopu w przypowierzchniowych strefach skorupy wykorzystywane są głównie powierzchnie strukturalne [3], [5], [6].
Bibliografia
1. W. Jaroszewski, L. Marks, A. Radomski: Słownik geologii dynamicznej, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1985.2. P. C. Hess: Origins of Igneous Rocks, Harvard University Press, Cambridge 1989.
3. A. Majerowicz, B. Wierzchołowski: Petrologia skał magmowych, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1991.
4. J. S. Monroe, R. Wicander: Physical Geology, West Publishing Company, St. Paul 1995.
5. S. J. Reynolds, J. K. Johnson, P. J. Morin, C. M. Carter: Exploring Geology, Mc Graw-Hill, Boston 2013.
6. W. Mizerski: Geologia dynamiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.
7. M. Książkiewicz: Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.